Η παραγωγή θαλασσινού αλατιού στην περιοχή του Μεσολογγίου γίνεται για περισσότερα από 340 χρόνια.
Αναφορές για την παραγωγή «Αφρίνας®» στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, υπάρχουν από τις αρχές του 20ου αιώνα!
Η λέξη «Αφρίνα®» είναι η τοπική ονομασία, που έχει δοθεί σε έναν ιδιαίτερο τύπο θαλασσινού αλατιού, που παράγεται στον τόπο μας, για το οποίο, σε άλλες χώρες του εξωτερικού έχει δοθεί το όνομα Fleur-de-sel. (Ανθός Άλατος)
Ξεκινώντας από την περιοχή του Μεσολογγίου, έγινε ιδιαίτερα γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Η Αφρίνα®, που παράγεται στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου έχει από πολύ παλιά μεγάλη φήμη και αναγνωρισιμότητα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αναφορές στην Αφρίνα® ως αλάτι ανώτερης ποιότητας. Στο βιβλίο «Μεσολόγγι» του Στασινοπούλου το 1925 αναφέρεται… «εις την λιμνοθάλασσαν παράγεται και πολυτελείας αλάτι αυτόπηκτον, η αφρίνα. Το ελαφρόν κύμα σπώμενον εις τους κολπίσκους της λιμνοθαλάσσης σχηματίζει αφρόν. Η ηλιακή θερμότης πήζει τον αφρόν και σχηματίζει την αφρίναν, (η οποία)… έχει την λευκότητα της χιόνος και την λεπτότητα του αιθέρος». Και συνεχίζει: «Ο Σπυρ.Τρικούπης, όταν ευρίσκετο εις την Αγγλίαν ως Πρέσβυς (1833-1838), μετεχειρίζετο πάντοτε αφρίναν εις το τραπέζι, την οποίαν του έστελναν από το Μεσολόγγι».
Η φήμη της κερδήθηκε, κυρίως, χάρη στα ιδιαίτερα οργανοληπτικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά της, τα οποία διαμορφώνονται από τις ιδιαίτερες μικροκλιματικές συνθήκες των αλυκών και της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, αλλά και την παραδοσιακή χειρωνακτική εργασία συγκομιδής, από ειδικά εκπαιδευμένους και έμπειρους τεχνίτες, συγκομιδή που, ουσιαστικά, παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων.
Υπάρχουν ιστορικές αναφορές από το προηγούμενο αιώνα, που αναφέρουν ότι, η «Αφρίνα®» αναγνωρίζεται ως ανώτερης ποιότητας και είναι περιζήτητη για δώρο πολυτέλειας, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται μέχρι και σήμερα, τόσο με τα βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς, όσο και παρατηρώντας τις πολυτελείς συσκευασίες, στις οποίες διακινείται το προϊόν.
Είναι θαλασσινό αλάτι και δεν δέχεται κάποιου είδους προσθήκη ή επεξεργασία μετά τη συγκομιδή.
Αποτελείται από λευκούς και εύθρυπτους κρυστάλλους χλωριούχου νατρίου, που σχηματίζονται στην επιφάνεια της άλμης των αλοπηγίων.
Είναι πλούσια σε όλα τα πολύτιμα για την υγεία ιχνοστοιχεία – μέταλλα, που περιέχονται στο θαλασσινό νερό και ιδιαίτερα το Μαγνήσιο (Mg). Η περιεκτικότητα της «Αφρίνας®» σε μαγνήσιο ξεπερνά την περιεκτικότητα των άλλων κοινών αλατιών και των επεξεργασμένων αλατιών του εμπορίου, προσδίδοντας ιδιαίτερη γεύση στο προϊόν, όχι τόσο αλμυρή και ελαφρώς πικρή. Γι΄ αυτό οι τραγανοί της κρύσταλλοι είναι ιδανικοί για ωμά (σαλάτες) ή ψητά φαγητά. Χρησιμοποιείται επίσης και σε φαγητά μετά το μαγείρεμα, ενώ οι γνωρίζοντες θα σας πούν ότι, στην Αφρίνα® κρύβεται το μυστικό κάθε καλού ψήστη: Λίγοι κόκκοι ελάχιστα πριν τελειώσει το ψήσιμο θα νοστιμίσουν χωρίς να στεγνώσουν οποιοδήποτε κρέας ή ψάρι. Τέλος, είναι ευρύτατα διαδεδομένη στην ζαχαροπλαστική, καθώς η ήπια γεύση της είναι ιδανική για συνταγές γλυκών.
Η φήμη της υποστηρίζεται, επίσης, και από τη μοναδικότητα του οικοσυστήματος της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, το οποίο προστατεύεται από διάφορες διεθνείς συνθήκες.
Η παραγωγή του προϊόντος «Αφρίνα®» απαιτεί άνεμο και ήλιο.
Οι ενεργές επιφάνειες των αλυκών (θερμάστρες και αλοπήγια) είναι αργιλώδεις, γιατί η άργιλος είναι αδιαπέραστη από το νερό. Οι περιοχές συμπύκνωσης του θαλασσινού νερού λέγονται θερμάστρες, ενώ οι περιοχές κρυστάλλωσης του αλατιού λέγονται αλοπήγια.
Η επιφάνεια των αλοπηγίων είναι επίπεδη σε όλο το μήκος και πλάτος, γι’ αυτό η Αφρίνα®, ακόμη και με μικρό κυματισμό, παρασύρεται στην άκρη, απ’ όπου συλλέγεται.
Για την παραγωγή του προϊόντος, απαιτείται συνεχής εξάτμιση-συμπύκνωση ικανής ποσότητας θαλασσινού νερού μέχρι του σημείου, που αρχίζει να κρυσταλλώνει το περιεχόμενο σ’ αυτό αλάτι.
Η συμπύκνωση γίνεται με φυσικό τρόπο, δηλαδή με εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, αλλά και του μικροκλίματος, που επικρατεί στην περιοχή, δηλαδή της ταχύτητας, της θερμοκρασίας και της σχετικής υγρασίας του αέρα.
Η συμπύκνωση των αλμυρών νερών, απαιτεί πέρα από την ηλιοφάνεια και ισχυρούς ανέμους ιδίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Ενώ, η κρυστάλλωση του άλατος προϋποθέτει την έλλειψη έντονων βροχοπτώσεων την περίοδο της καλλιέργειας.
Όλες οι συνθήκες, που απαιτούνται για την παραγωγή αλατιού συνδυάζονται ιδανικά στην περιοχή, που βρίσκονται εγκατεστημένες οι αλυκές Μεσολογγίου.
Η Αφρίνα®, κάθε χρόνο, αποτελεί την πρώτη συγκομιδή των αλυκών Μεσολογγίου: Μόλις τελειώσει η συλλογή της, θα ακολουθήσει η συλλογή του θαλασσινού αλατιού. Αν και η συγκομιδή του κοινού αλατιού είναι πλήρως μηχανοποιημένη, η συγκομιδή της Αφρίνας® γίνεται αποκλειστικά χειρωνακτικά, διατηρώντας την παράδοση των προηγουμένων ετών.
Η φήμη της Αφρίνας® μολονότι άντεξε στο πέρασμα των χρόνων απαιτούσε, και έγινε πραγματικότητα, την προστασία της μέσα από την καταχώριση της ονομασίας «Αφρίνα®» στο μητρώο των προϊόντων με σφραγίδα ΠΟΠ/ ΠΓΕ/ ΕΠΙΠ του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,
και στο αντίστοιχο Μητρώο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.